Kylie Moore-Gilbert, een Australische wetenschapper, werd in november vorig jaar vrijgelaten uit een gevangenis in Iran. De Iraanse regering verdacht haar van spionage, waarvoor ze in 2018 werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van tien jaar. Uiteindelijk heeft ze twee jaar vastgezeten. Haar vervroegde vrijlating was in ruil voor drie Iraniërs die in het buitenland gevangen zaten. Moore-Gilbert zegt dat ze geestelijk is mishandeld. In een interview dat ze gaf aan een Britse nieuwszender noemde ze haar tijd in de Iraanse gevangenis “verwoestend” (NOS, 2021a). Dit is niet de eerste keer dat er verontrustende verhalen over de (vrouwen)gevangenissen in Iran naar buiten komen.
Door: Madelief Zaal
Amnesty International (2020a) schreef al eerder over de toestanden in de gevangenissen in Iran. De omstandigheden in de gevangenissen zijn onmenselijk: er is sprake van overbevolking, beperkt (warm) water, onvoldoende voedsel, onvoldoende bedden, slechte ventilatie en er zijn insectenplagen. Wanneer er specifiek wordt gekeken naar de rechten van vrouwen in het land, meldt Amnesty International (2020a) dat vrouwen nog steeds worden geconfronteerd met discriminatie in het familie- en strafrecht. Vrouwen worden onder meer benadeelt in situaties met betrekking tot het huwelijk, politieke functies, maar ook het betreden van een voetbalstadion is voor vrouwen niet vanzelfsprekend.
De behandeling van Iraanse vrouwen in de gevangenis kwam opnieuw aan het licht toen in maart 2021 wederom een gevangen vrouw werd vrijgelaten na vijf jaar. De Brits-Iraanse hulpverleenster Nazanin Zaghari-Ratcliffe werd verdacht van samenzwering tegen het regime van Iran en werd hier in 2016 voor veroordeeld. Zelf heeft Zaghari-Ratcliffe dit altijd ontkent. Het laatste jaar van haar detentie werd vorig jaar omgezet in huisarrest. Dit heeft te maken met de zorgen over de verspreiding van het coronavirus in de gevangenissen (NOS, 2021b).
Deze zorgen begonnen in de vrouwengevangenis Qarchak, waaruit zorgelijke berichten over de situatie in de gevangenis naar buiten kwamen. Zo bleek dat meerdere vrouwen besmet met het virus niet werden gescheiden van de andere gevangenen. De vrouwen die het virus hebben opgelopen krijgen ook geen eventueel noodzakelijke medische hulp. De gezondheidstoestand in deze vrouwengevangenis was altijd al dubieus, maar met de uitbraak van het coronavirus wordt het nog duidelijker dat er een verbetering moet komen op dit gebied (NCRI Women Committee, 2020).
Naast de slechte omstandigheden in de gevangenissen moet er ook een grote nadruk worden gelegd op de rechten van de vrouwen in de gevangenis. Is het niet in strijd met de internationale mensenrechten dat de vrouwen worden veroordeeld en vastgezet? Er kunnen bijvoorbeeld vraagtekens worden gezet bij het gelijk behandelen van mannen en vrouwen in het strafproces, maar ook of er sprake is van onafhankelijke en onpartijdige rechtspraak. Tenslotte kan men zich afvragen of de vrouwen voor onschuldig worden gehouden tot schuld is bewezen (Amnesty International, 2020b). Door vrouwen met een buitenlandse of dubbele nationaliteit, zoals Kylie Moore-Gilbert en Nazanin Zaghari-Ratcliffe, wordt er een licht geschenen op het Iraanse strafrecht en de vrouwengevangenissen. Hopelijk kan dit in de toekomst voor de veranderingen zorgen waar de gevangen vrouwen het recht op hebben.
Literatuur:
Amnesty International. (2020a). Everything you need to know about human rights in Iran. https://www.amnesty.org/en/countries/middle-east-and-north-africa/iran/report-iran/
Amnesty International. (2020b). Mensenrechten, lijst van mensenrechten. https://www.amnesty.nl/encyclopedie/mensenrechten-lijst-van-mensenrechten
NCRI Women Committee. (2020, 20 april). A look into the tragic conditions inside Qarchak Prison for women. https://women.ncr-iran.org/2020/04/20/a-look-into-the-tragic-conditions-inside-qarchak-prison-for-women/
NOS. (2021a, 9 maart). Australische wetenschapper die gevangen zat in Iran: ‘Het was verwoestend. NOS. https://nos.nl/artikel/2371921-australische-wetenschapper-die-gevangen-zat-in-iran-het-was-verwoestend.html
NOS. (2021b, 7 maart). Iran laat Brits-Iraanse hulpverlener vrij, maar komt met nieuwe aanklacht. NOS. https://nos.nl/artikel/2371692-iran-laat-brits-iraanse-hulpverlener-vrij-maar-komt-met-nieuwe-aanklacht.html
