Op 18 december 2018 werd de 16-jarige Hümeyra in de fietsenkelder van het Designcollege te Rotterdam doodgeschoten door haar ex-vriend. Door het Haagse hof werd een gevangenisstraf van twintig jaar opgelegd en tbs met dwangverpleging (De Rechtspraak, 2021). Er wordt in Nederland ongeveer elke acht dagen een vrouw vermoord, dit zijn zo’n veertig tot vijftig vrouwen per jaar. Aan het fenomeen van geweld tegen vrouwen wordt in Nederland weinig aandacht besteed, terwijl de cijfers schokkend zijn. Zo werd 52 procent van alle vrouwendodingen in de afgelopen 25 jaar door haar partner, of ex-partner gedaan (NOS, 2023). Door de omvang van dit probleem is het van belang om dit type geweld een duidelijke naam te geven: femicide.
Door: Sharon Koster
Slachtoffers van moord en doodslag in relatie met de (vermoedelijke) dader, 2016/2020
Centraal Bureau voor de Statistiek, 2021. Minder moorden in 2020, wel meer jongeren vermoord.
Oorsprong term
Femicide houdt in dat vrouwen vermoord worden om hun gender (Liem, 2021). Deze term werd in 1976 geïntroduceerd door Diana Russel tijdens het eerste Internationaal Tribunaal Voor Misdaden Tegen Vrouwen in Brussel (Corradi et all., 2016). Het introduceren van deze nieuwe term had als doel om bewustzijn te creëren over het verschil tussen een gewelddadige moord op vrouwen en de genderneutrale term ‘moord’. Daarnaast had het ook een politiek doel om gewelddadige dood tegen vrouwen te begrijpen (Corradi et all., 2016).
Sinds de introductie van de term is echter nog weinig veranderd. Zo wordt de term in de Nederlandse Van Dale nog niet toegepast (NOS, 2023). In Nederland wordt eerder de term ‘gezinsdrama’ of ‘moord in de relationele sfeer’ gehanteerd als het gaat om vrouwenmoord gepleegd door een partner of ex-partner (NOS, 2023). Daarnaast wordt het vertalen van de term naar wetgeving als een probleem ervaren (Liem, 2021). Dit valt te verklaren omdat de term ‘femicide’ erg breed kan worden opgevat. Zo valt volgens het Europees Instituut voor Gendergelijkheid het doden van een vrouw uit eerwraak, vanwege de geaardheid van een vrouw, of omdat een vrouw niet langer wilt werken in de prostitutie ook onder de term femicide (NOS, 2023).
Andere landen
In tegenstelling tot Nederland gebruikt Latijns Amerika juist de term om al het onzichtbare geweld tegen vrouwen, binnen- en buitenshuis, zichtbaar te maken (Liem, 2021). Zo vallen in deze landen ook illegale abortussen met dodelijke afloop, hekserij of doden van vrouwen in de context van mensensmokkel onder de term femicide. Zo is deze term in Latijns Amerika de afgelopen twee decennia als apart crimineel vergrijp in nationale wetgeving is opgenomen (Liem, 2021). Hoogleraar Gender Based Violance, Renée Romkens, stelt dat het van belang is om ook in Nederland de term te introduceren. Zo dient namelijk erkend te worden dat vrouwen meer risico lopen in hun relatie dan mannen (NOS, 2023). Tevens dient femicide preventief voorkomen te worden door serieus met meldingen over bijvoorbeeld stalking en geweld om te gaan (Liem, 2021). Het College van de Rechten van de Mens geeft aan dat het belangrijk is dat gendersensitief met meldingen wordt omgegaan. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de specifieke positie van vrouwen (NOS, 2023).
Concluderend heeft Nederland de taak om geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld te voorkomen en te bestrijden (NOS, 2023). Het introduceren van de term femicide zou daarbij kunnen helpen om het onzichtbare geweld meer zichtbaar te maken (Liem, 2021). Bijvoorbeeld in het onderwijs en bij de politie zou meer aandacht besteed moeten worden aan het probleem (NOS, 2023). Echter dient men wel rekening te houden met de brede definitie van het fenomeen. Zo stelt Liem (2021) dat het noodzakelijk is om het fenomeen helder af te bakenen zodat het duidelijk is wat onder de term femicide valt en het geen parapludefinitie wordt.
Literatuur:
Centraal Bureau voor de Statistiek. (2021, 26 september). Minder moorden in 2020, wel meer jongeren vermoord. Geraadpleegd op 22 februari 2023, van https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2021/39/minder-moorden-in-2020-wel-meer-jongeren-vermoord.
Corradi, C., Marcuello-Servós, C., Boira, S., & Weil, S. (2016). Theories of femicide and their significance for social research. Current sociology, 64(7), 975-995.
De Rechtspraak. (2021, 25 juni). 20 jaar gevangenisstraf en tbs voor moord op Hümeyra. https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Gerechtshoven/Gerechtshof-Den-Haag/Nieuws/Paginas/20-jaar-gevangenisstraf-en-TBS-voor-moord-op-Humeyra.aspx
Liem, M. C. A. (2021). Femicide: een kritische reflectie op het gebruik van de term. Strafblad, 5, 164-166.
NOS. (2023, 29 januari). Ook Nederland kent femicide, maar we gaan er niet de straat voor op. https://nos.nl/artikel/2461767-ook-nederland-kent-femicide-maar-we-gaan-er-niet-de-straat-voor-op.
NPO Radio 1. (2022, 7 december). Femicide: elke acht dagen wordt een vrouw in Nederland vermoord. https://www.nporadio1.nl/nieuws/cultuur-media/42b48b3b-8571-4f09-9e59-0994f3ff1ffe/femicide-elke-acht-dagen-wordt-een-vrouw-in-nederland-vermoord.
RTL Nieuws. (2023, 6 februari). Wéér een vrouw vermoord: waarom we het moeten hebben over femicide.https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5364042/femicide-moord-vrouw-nederland.
