Het was een gewone maandagochtend toen ik samen met al mijn klasgenoten tijdens de les geschiedenis een pushbericht kreeg van de NOS: een schietpartij op het 24 Oktoberplein in Utrecht, in een tram zijn acht mensen neergeschoten. Wij waren als klas natuurlijk gelijk in de ban van het nieuws, mede omdat de schietpartij nog geen zeven kilometer van onze school had plaatsgevonden. Vanaf dat moment ging het heel snel; onze school kreeg het advies dat iedereen binnen moest blijven tot nadere orde, er werden tv schermen naar de kantine gebracht en we hebben met honderden leerlingen de hele middag het nieuws gevolgd.
Door: Madelief Zaal
Het schietincident vond plaats op 18 maart 2019 om 10.45. Vanaf dat moment werd een klopjacht ingezet op zoek naar de dader. Het nieuws uit Utrecht werd van minuut tot minuut gevolgd door heel Nederland. Na het schietincident volgde een automatische toename van beveiliging op en rond het Binnenhof. Premier Rutte kon op dat moment nog niet spreken van terreur. “Maar ik maak mij grote zorgen” (RTL Nieuws, 2019a).
Het dreigingsniveau is in Utrecht naar het allerhoogste niveau verhoogd, dit is nog nooit eerder gebeurd. Dit allerhoogste niveau betekent volgens het Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dat er een terroristische aanslag in Nederland op handen is, de eerste in ons land. Het feit dat we nu spreken van een terroristische aanslag betekent dat heel veel uitzonderlijke stappen worden ondernomen door de veiligheidsdiensten om iedereen veilig te houden (RTL Nieuws, 2019a). Ongeveer twee uur na het schietincident worden de eerste beelden openbaar gemaakt van het 24 Oktoberplein, volgens ooggetuigen ligt er op de trambaan een slachtoffer met een deken afgedekt. Overal boven Utrecht kan men helikopters zien of horen en er klinken sirenes. Drie uur na de aanslag maakt het NCTV bekend dat er doden zijn gevallen tijdens de aanslag (RTL Nieuws, 2019a).
Drie en een half uur na de schoten in de tram geeft de politie de naam en een foto vrij van de verdachte. Ze zijn op zoek naar de 37-jarige Turkse Gökmen Tanis (RTL Nieuws, 2019a). Zes uur na de aanslag weten we dat er drie mensen zijn overleden en vijf mensen gewond geraakt zijn. De drie dodelijke slachtoffers zijn een 19-jarige vrouw en twee mannen van 28 en 49 (Volkskrant, 2019). Drie van de gewonden zijn er ernstig aan toe. De vermoedelijke dader, Gökmen T. is nog steeds voortvluchtig. Over het motief van de dader is nog niets bekend. (RTL Nieuws, 2019a).
Acht uur na de aanslag wordt de verdachte aangehouden in Oudenoord, een straat in Utrecht. De aanhouding vind plaats met behulp van vele zwarte Audi’s die worden vergezeld door meerdere helikopters in de lucht, zo vertellen ooggetuigen. Kort na de aanhouding reageert ook de Turkse regering solidair te zijn met het volk en de regering van Nederland, ze wensen de gewonden en de nabestaanden van slachtoffers van de schietpartij sterkte toe (RTL Nieuws, 2019a). In de loop van de avond wordt het dreigingsniveau bijgesteld en langzaam worden de strenge veiligheidsmaatregelen opgeheven. Wij mogen rond zeven uur ‘s avonds ook onze school verlaten en iedereen is blij dat we eindelijk naar huis mogen, maar het gevoel van verbijstering is nog groter. Wat we vandaag hebben meegemaakt voelt zo onwerkelijk.
Een week later wordt de aanslag herdacht op het 24 Oktoberplein. Om 10.45, toen de schietpartij begon, houden de aanwezigen twee minuten stilte. Er worden bloemen gelegd en er wordt muziek gespeeld. Een paar dagen na de aanslag was al een stille tocht gehouden waar meer dan 16.000 mensen in meeliepen (RTL Nieuws, 2019b).
Een jaar later komt de rechtszaak tegen T. bijna ten einde. De verdachte wordt in de weken voorafgaand aan de uitspraak meerdere keren verwijderd uit de rechtszaal vanwege schokkende opmerkingen, uit deze opmerkingen wordt duidelijk dat hij totaal geen medeleven toont en zelfs teleurgesteld is dat hij niet meer slachtoffers heeft kunnen maken. Zijn advocaat en de voorzitter van de rechtbank werden al eerder bespuugd door de verdachte. De eis van het Openbaar Ministerie is een levenslange celstraf. De advocaat van Gökmen T. pleit ervoor de verdachte geen levenslang te geven, maar een gevangenisstraf met tbs. Gökmen T. krijgt, zoals bij alle rechtszaken het geval is, het laatste woord. Hij houdt echter zijn mond en zo komt de rechtszaak van de “tramaanslag” ten einde met een zwijgende Gökmen T. (Redactie, 2020a).
Nu bijna een maand geleden, op 20 maart 2020, heeft de Rechtbank Gökmen T. veroordeeld voor de schietpartij in Utrecht. Hij is veroordeeld wegens moord op vier mensen, de poging daartoe op drie mensen en de bedreiging met een terroristisch oogmerk van zeventien mensen (Redactie, 2020b). De Rechtbank Utrecht heeft de tramschutter Gökmen T. een levenslange gevangenisstraf opgelegd. Rechtbankvoorzitter Ruud Veldhuizen maakte duidelijk dat de kans dat T. ooit nog op vrije voeten komt zo klein mogelijk moet worden gemaakt, hierbij past een levenslange gevangenisstraf. Volgens de vader van een van de slachtoffers is de opgelegde straf de enige humane straf richting de nabestaanden, slachtoffers en de samenleving (Tieleman & Koop, 2020).
Literatuur:
Redactie DUIC (2020a, 6 maart). Rechtszaak tramaanslag komt ten einde met zwijgende Gökmen T. DUIC. Verkregen via https://duic.nl
Redactie Rechtspraak (2020b, 20 maart). Schietpartij 24 Oktoberplein. Rechtspraak. Verkregen via https://rechtspraak.nl
RTL Nieuws (2019a, 19 maart). Teruglezen: aanslag Utrecht van minuut tot minuut. RTL Nieuws. Verkregen via https://rtlnieuws.nl
RTL Nieuws (2019b, 25 maart). Aanslag Utrechtse tram herdacht op 24 Oktoberplein. RTL Nieuws. Verkregen via https://rtlnieuws.nl
Tieleman, Y. & Koop, P. (2020, 20 maart). Utrechtse tramschutter Gökman T. veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Het Parool. Verkregen via https://parool.nl
